Συμμετέχω – Συμμετέχεις;

Βήματα δραστηριότητας

1. Τοποθετούμε τις καρέκλες σε κύκλο, ενώ δεν χρειάζονται τραπέζια. Στη μέση του κύκλου στο πάτωμα, σχεδιάζουμε με χαρτοταινία μια ανεμόσκαλα με οκτώ σκαλιά. Σε κάθε σκαλί κολλάμε αριθμούς από το ένα έως το οκτώ.
2. Ο/Η επιμορφωτής/τρια αρχίζει μια ιστορία: «Είμαστε στο δάσος και περπατάμε» – δείχνει στους/στις επιμορφούμενους/ες να αρχίσουν να περπατούν μέσα στον κύκλο από καρέκλες. «Το δάσος έχει δέντρα» – με κάποιον τυχαία κοντινό, σηκώνουν τα χέρια και ενώνουν τις παλάμες τους. Καλεί τους υπόλοιπους να ακολουθήσουν, σχηματίζονται δυάδες «δέντρων». «Και περπατάμε στο δάσος» (τα δένδρα διαλύονται και όλοι περπατούν) «Και στο δάσος έχει δέντρα» (τα μέλη της ομάδας σχηματίζουν δένδρα). «Και περπατάμε στο δάσος» (όλοι περπατούν). «Όμως ένα σωστό δάσος έχει και σκίουρους» (ο επιμορφωτής κάνει κάθισμα βαθύ, καλώντας κάθε μέλος της ομάδας να ακολουθήσει). «Και περπατάμε στο δάσος» (όλοι περπατούν). «Και το δάσος έχει δέντρα» (σχηματίζονται δέντρα) «Όμως κάθε δέντρο έχει και έναν και σπάνια δύο σκίουρους» (κάποια δέντρα πρέπει να διαλυθούν και τα μέλη να μετακινηθούν ως σκίουροι κάτω από τα δένδρα – δίνουμε χρόνο, ώστε να δημιουργηθούν δένδρα με έναν σκίουρο, δύο αν ο αριθμός των μελών της ομάδας δεν είναι πολλαπλάσιος του τρία). «Σ’ αυτό το δάσος, τα δένδρα μετακινούνται οριζόντια. Τώρα τα δένδρα βρίσκουν διαφορετικό σκίουρο» (οι σκίουροι μένουν στη θέση τους και τα δένδρα αλλάζουν θέση, ώστε να βρουν νέο σκίουρο). «Όμως και οι σκίουροι αλλάζουν δένδρα» (οι σκίουροι μετακινούνται σε άλλο δένδρο) . «Και περπατάμε στο δάσος…» Δίνουμε για το πολύ δύο ακόμη φορές τις οδηγίες να σχηματιστούν δέντρα, σκίουροι, δέντρα με σκίουρο, αλλαγές. Αλλάζουμε τη συχνότητα των εντολών.
3. Με το τέλος της δραστηριότητας, καθόμαστε στις καρέκλες. Προκαλούμε σύντομη συζήτηση με ερωτήματα όπως: Ποιες δεξιότητες δημοκρατικού πολιτισμού χρησιμοποιήσαμε σ’ αυτή την άσκηση; Τι απαιτείται ώστε τα μέλη της ομάδας να συνεργαστούν ισότιμα και αποτελεσματικά;
4. Ο/η επιμορφωτής/τρια παρουσιάζει την κλίμακα της συνεργατικότητας: Ο Roger Hart, καθηγητής Ψυχολογίας του Περιβάλλοντος στις ΗΠΑ, από το 1979, ερεύνησε με ομάδα συνεργατών και φοιτητών/τριών του, τα επίπεδα που καλούνται τα παιδιά να συμμετέχουν σε περιβαλλοντικά προγράμματα. Το 1992, η UNICEF συμπεριέλαβε στις εκδόσεις της αποτελέσματα από την μακρόχρονη έρευνα του Hart, με τίτλο «Συμμετοχικότητα των παιδιών, από την συμβολική συμμετοχή στην ιδιότητα του πολίτη». Σ’ αυτό το έργο, ο Hart προσδιορίζει οκτώ επίπεδα συμμετοχικότητας, από τη χειραγώγηση, ως την δράση των παιδιών που καλούν τους μεγάλους για συνεργασία. Μοιράζουμε στα μέλη της ομάδας το “Φύλλο 1” και παρουσιάζουμε σύντομα τα οκτώ επίπεδα.
5. Χωρίζουμε την ολομέλεια σε οκτώ ισάριθμες ομάδες. O/η επιμορφωτής/τρια καλεί ένα μέλος από κάθε ομάδα να πάρει στην τύχη ένα από οκτώ διπλωμένα χαρτιά, όπου έχουμε γράψει αριθμούς από 1 έως 8. Ζητά από τις ομάδες να μην αποκαλύψουντον αριθμό τους. Δίνουμε στις ομάδες 20 λεπτά, ώστε να δημιουργήσουν μια σχολική σκηνή που να παρουσιάζει με παιχνίδι ρόλων ως 2 λεπτών, το επίπεδο συνεργατικότητας που έτυχε στην ομάδα.
6. Καλούμε ένα μέλος κάθε ομάδας να πάρει στην τύχη έναν ακόμη από οκτώ διπλωμένα χαρτιά, όπου έχουμε γράψει αριθμούς από 1 έως 8 και δημιουργούμε σειρά παρουσίασης. Κάθε ομάδα έχει ως τρία λεπτά για να παρουσιάσει –στο κέντρο του κύκλου με τις καρέκλες– τη σκηνή που έχει ετοιμάσει. Έπειτα από κάθε παρουσίαση, ζητάμε από την ολομέλεια να δείξει με τα δάκτυλα των χεριών της, ποιο επίπεδο θεωρεί ότι παρουσιάστηκε. Ο/η επιμορφωτής/τρια συγκεντρώνει τους διαφορετικούς αριθμούς και ζητά από τα μέλη που τους έδειξαν, να δικαιολογήσουν την επιλογή τους. Στο τέλος της συζήτησης αυτής, η ομάδα που έδειξε τη σκηνή, αποκαλύπτει το επίπεδο και αναφέρει τα χαρακτηριστικά του.